Niemcy zatwierdzają trybunał do rozstrzygania roszczeń dotyczących dzieł sztuki zrabowanych przez nazistów

Rząd Niemiec zatwierdził w środę reformę mającą pomóc spadkobiercom żydowskich kolekcjonerów w odzyskaniu dzieł sztuki zrabowanych przez nazistów, wprowadzając wiążący trybunał arbitrażowy rozstrzygający roszczenia. Nowy organ zastępuje panel doradczy, którego decyzje nie mogą być prawnie egzekwowane.

Nowy system, będący wynikiem długich negocjacji między rządem federalnym Niemiec a 16 krajami związkowymi, umożliwia wnioskodawcom wnoszenie spraw bez zgody obecnego właściciela spornego dzieła sztuki. W poprzednim systemie do rozpatrzenia skargi przez panel doradczy wymagana była zgoda.

„Ułatwiamy przywracanie dzieł sztuki zrabowanych przez nazistów, zwłaszcza poprzez wprowadzenie jednostronnego dostępu do arbitrażu” – stwierdziła w oświadczeniu niemiecka minister kultury Claudia Roth. „Tworzymy także więcej zabezpieczeń prawnych i bardziej wiążący system”.

Roth powiedział, że reformy umożliwią Niemcom lepsze wywiązanie się ze swoich historycznych obowiązków i wywiązanie się ze swojego zobowiązania do „uczciwego i sprawiedliwego rozwiązania” roszczeń dotyczących dzieł sztuki zrabowanych przez nazistów w ramach Zasad Waszyngtońskich. Te niewiążące wytyczne, zatwierdzone w 1998 r. przez 44 kraje, utorowały drogę pięciu krajom europejskim do ustanowienia procedur roszczeniowych: Niemcom, Austrii, Wielkiej Brytanii, Francji i Holandii.

26-letnie zasady wzmocnione w ubiegłym roku nową zasadą Porozumienie „Dobre Praktyki”. Wyznaczeni wnioskodawcy muszą mieć dostęp do krajowego panelu orzekającego, nawet jeśli aktualny posiadacz dzieła sztuki nie wyrazi zgody.

Nie wszyscy są zadowoleni z ulepszeń. W liście otwartym opublikowanym we wtorek przed zatwierdzeniem trybunału grupa prawników, historyków i spadkobierców żydowskich kolekcjonerów stwierdziła, że ​​reformy stanowią „wyraźną zmianę na gorsze” i argumentowała, że ​​kryteria decyzji nowego trybunału – które nie zostały jeszcze opublikowane – mogłoby zwiększyć ciężar dowodu spoczywający na spadkobiercach i wykluczyć grupy ofiar, których roszczenia zostały uznane w ramach istniejącego systemu.

W piśmie wskazano, że ofiary prześladowań, które sprzedały dzieła sztuki w ramach ucieczki przed nazistami, będą miały bardzo ograniczone roszczenia o odszkodowanie.

Sygnatariusze wezwali kanclerza Olafa Scholza do odroczenia rozpatrywania propozycji do czasu wyborów krajowych w Niemczech 23 lutego i umożliwienia podjęcia decyzji zwycięzcy wyborów. Zgodnie z niemieckim prawem arbitrażowym takie zmiany mogą być dokonywane w drodze porozumienia między rządem a stanami i nie wymagają zgody parlamentu.

Jednak Centralna Rada Żydów w Niemczech i Konferencja ds. Żydowskich Roszczeń Materialnych przeciwko Niemcom, organizacja non-profit zapewniająca odszkodowania ofiarom Holokaustu, z radością przyjęły nowy trybunał. Przy opracowywaniu reform rządy federalne i stanowe konsultowały się z obiema organizacjami.

„W całej Europie naziści okradli Żydów z ich dóbr kulturowych. Ta systematyczna kradzież dzieł sztuki była częścią Holokaustu” – powiedział Gideon Taylor, prezes żydowskiego organu ds. roszczeń, nazywając decyzję Niemiec o wszczęciu wiążącego arbitrażu „krokiem naprzód w pogodzeniu się z tą częścią ich historii”.

Ellen Germain, specjalna wysłanniczka Departamentu Stanu ds. Holokaustu, napisała w oświadczeniu w mediach społecznościowych, że rząd USA również z zadowoleniem przyjął reformę.

Rzecznik niemieckiego Ministerstwa Kultury powiedział, że nie jest w stanie powiedzieć, kiedy trybunał zacznie działać.

Prawdopodobnie sprawa zostanie rozpatrzona Nawiązujące do obrazu Pabla PicassaNależy do Państwowych Zbiorów Malarstwa Bawarii. Spadkobiercy Paula von Mendelssohna-Bartholdy’ego, żydowskiego bankiera, twierdzą, że sprzedał on pod przymusem obraz „Portret Madame Soler” z 1903 roku i zażądał kilkuletniego przesłuchania w komisji doradczej.

Bawaria odmówiła jednak skierowania sprawy, argumentując, że Mendelssohn-Bartholdy nie sprzedał obrazu z powodu prześladowań nazistowskich. „Reforma oznacza, że ​​impas w sprawach takich jak „Madame Soler” może w końcu trafić do sądu” – powiedział Ulf Bischoff, prawnik reprezentujący spadkobierców.